Prijsplafond bij gratis kinderopvang
Vanaf 2025 wordt de foutgevoelige, complexe Kinderopvangtoeslag afgeschaft en vervangen door bijna gratis kinderopvang. Onze Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) steunt dit van harte, maar waarschuwt ook. “Laten we niet naïef zijn. Dit is goed nieuws voor ouders, onder één voorwaarde. Er bestaat namelijk een aanzienlijke kans op prijsstijgingen, door de combinatie van schaarste, commerciële organisaties met een winstoogmerk én het ontbreken van financiële regels zoals een grens aan de prijs en de winst. Uit het verschenen rapport blijkt dat dit eenvoudig is op te lossen. Een prijsplafond pakt het risico op het prijsopdrijvend effect op een directe manier aan en voorkomt dat prijzen stijgen. Het is niet ingewikkeld in te voeren en past bij de verdere transitie naar gratis kinderopvang en samenwerking met het onderwijs. Een gewaarschuwd mens telt voor twee, dus kabinet; zorg dat er een prijsplafond komt en verbied winstuitkeringen. Dat is een doeltreffende, eenvoudige oplossing én de beste garantie dat geld dat voor kinderopvang is bedoeld, ook daadwerkelijk bij kinderen terecht komt”, zegt Loes Ypma, voorzitter BMK.
Alarmerend rapport
Op 24 maart is een rapport van onafhankelijke deskundigen van de Rebel Group verschenen, waaruit blijkt dat er grote risico’s voor de prijs voor ouders ontstaan als de overheid niet stuurt op de prijs van kinderopvang. Ouders gaan veel meer betalen als de prijs veel hoger is dan het normbedrag waarover ouders 4% betalen en de overheid 96%. Het deel van de prijs dat hoger is dan het normbedrag, moeten ouders namelijk voor 100% zelf betalen. Het risico is groot dat prijzen stijgen, door een combinatie van vier factoren, zo legt de Rebel Group uit;
- schaarste;
- de aanwezigheid van commerciële organisaties met een winstoogmerk;
- het ontbreken van financiële regulering;
- de bereidheid en mogelijkheid bij een deel van de ouders om een eigen bijdrage te betalen.
Dit maakt kinderopvang echter ontoegankelijk voor heel veel ouders, zeker ouders met lagere en middeninkomens.
Eenvoudige oplossing door prijsregulering
De deskundigen van de Rebel Group concluderen dat een prijsplafond een eenvoudige oplossing is om te voorkomen dat ouders te hoge tarieven moeten betalen. Een prijsplafond is niet ingewikkeld om in te voeren en past bij de verdere transitie naar gratis kinderopvang en de samenwerking met het basisonderwijs, aldus de Rebel Group. Hierdoor blijft kinderopvang betaalbaar voor alle inkomensgroepen.
Prijsplafond
Ypma: “Wij zijn geschrokken van dit rapport. We zijn, samen met onze leden groot voorstander van maatschappelijke kinderopvang als basisvoorziening voor ieder kind. Het kabinet zet grote stappen op weg hier naartoe door de foutgevoelige en complexe Kinderopvangtoeslag af te schaffen en te vervangen door rechtstreekse financiering aan kinderopvangorganisaties (96%). Van ouders wordt een kleine inkomensonafhankelijke bijdrage van 4% gevraagd. Dit voorkomt hoge terugvorderingen en realiseert eenvoudige, betaalbare kinderopvang zonder gedoe. Dit zorgt voor een goede start voor kinderen, stimuleert hun ontwikkelingskansen én maakt werken lonend voor ouders. Maar de 4% blijft geen 4% als organisaties zelf hun prijs mogen bepalen. Als een organisatie de prijs voor ouders met €2 verhoogt, betalen hogere inkomens nog steeds minder dan dat zij nu betalen, maar wordt het voor de lagere inkomen onbetaalbaar. Daarom moet het kabinet een realistische prijs bepalen én een prijsplafond invoeren. Zo voorkomen we een rampzalige stijging van prijzen voor ouders, en een dramatische daling van de kansengelijkheid.”
Brede toegankelijkheid
Ypma: “Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Kinderopvang is niet bedoeld als aantrekkelijk verdienmodel waarmee veel winst gemaakt kan worden, en dat nota bene gesubsidieerd wordt door de overheid. Het is uiterst belangrijk dat juist minder draagkrachtige gezinnen toegang hebben en blijven houden tot gratis kinderopvang. Laten we niet naïef zijn, want in alle andere Westerse landen met geprivatiseerde, grotendeels publiek gefinancierde stelsels is sprake van prijsregulering. En dat is niet voor niets.”
Prijsdifferentiatie leidt tot groeiende kansenongelijkheid
Volgens het rapport van de Rebel Group is de kans groot dat for-profit organisaties vanaf 2025 hogere prijzen gaan vragen o.b.v. de ‘latente betalingsbereidheid’ van een deel van de ouders. Hierdoor groeit de kansenongelijkheid in Nederland. Dit effect wordt verdubbeld omdat for-profit aanbieders zich vooral in de rijke, witte tweeverdienerswijken zullen vestigen, waar ze de prijs zonder problemen kunnen verhogen en zij zo een hoger winstpercentage realiseren. Hiermee kunnen deze aanbieders personeel wegkopen ten koste van voorzieningen in minder welvarende wijken.